Việt Nam - giấc mơ 2035 (4): Giáo dục nằm ở đâu?

Để vn biến thành một nền kinh tế thu nhập nhàng nhàng cao tham gia năm 2035, trong Báo cáo tổng quan Việt Nam 2035, các chuyên gia kiến nghị sáu chuyển đổi cần thiết:

1. Hiện đại hóa nền kinh tế đồng thời với nâng cao năng lực khó khăn của khu vực kinh tế tư nhân.

2. Tạo ra năng lực thay đổi thông minh, lấy khu vực kinh tế tư nhân làm trọng điểm.

3. Nâng cao hiệu quả của công đoạn thành phố hóa, tăng nhanh gắn kết giữa các đô thị và vùng phụ cận.

4. Phát triển vững bền về môi trường và tăng cường khả năng ứng phó với chuyển đổi khí hậu.

5. Bảo đảm công bình và hòa nhập xã hội cho các đội ngũ yếu thế cùng với sự sản xuất của xã hội trung lưu.

6. Xây dựng một Nhà nước pháp quyền văn minh với nền kinh tế hoạt động mua bán đầy đủ, hội nhập và thị trấn hội dân chủ sản xuất ở trình độ cao.

Ảnh minh họa trên báo giaoduc.net.vn.

Trong hơn 160 trang của Lên tiếng, phần bỏ ra cho giáo dục chỉ chiếm hữu một dung lượng rất khiêm tốn, khoảng 3 trang từ giữa trang 77 đến đầu trang 80.

Quan sát yếu tố nhập cuộc soạn thảo Thông báo, chỉ có duy nhất một cựu thứ trưởng giáo dục là ông Bành Tiến Long, số còn lại nhiều phần là chuyên gia kinh tế, nhà băng và bởi vậy, không có gì kinh ngạc khi Giáo dục không được đon đả đúng mức trong Báo cáo.

Nhân tố thời sự mới, liên quan đến cuộc cách mệnh kỹ thuật, kỹ thuật, giáo dục mà vài người gọi là cách mệnh 4.0 thì tuồng như lại càng chẳng hề là ngành đon đả của các chuyên gia kinh tế?

Chỉ tiêu đề ra cho Giáo dục trong 20 năm đến là thay vì phổ cập Tiểu học hoặc Trung học Quán ăn, Việt Nam sẽ phổ cập giáo dục Trung học Phổ quát (Tr.79):

“Cân nhắc biến đổi nhì phân hệ riêng rẽ (Trung học Nhiều theo hướng học thuật và khoa học/ dạy nghề) thành một hệ thống độc nhất cho phép học theo nhị hệ để kiếm được bằng tốt nghiệp Trung học”.

Thực hiện điều này có đồng nghĩa với việc sẽ chấm dứt quan niệm phân luồng ngay từ bậc rộng rãi, chỉ còn lại một hệ thống duy nhất?

Phổ cập giáo dục Trung học Nhiều liệu có đồng nghĩa với việc xong xuôi hiện trạng thi vào lớp 10, một nhân tố gây đau đầu phụ huynh và những biến tướng của hiện tượng chạy lớp, chạy trường?

Dĩ nhiên, để vietnam trở thành nước doanh thu nhàng nhàng cao, hướng tới “thịnh vượng, thông minh, công bằng và dân chủ” vào năm 2035 mà thiếu những phân tách thấu đáo và kiến nghị chi tiết về vai trò và chế độ Giáo dục thì quả là hơi không dễ dàng hiểu.

Liệu đây có phải là căn bệnh nhận thức vốn sinh tồn hồ hết năm qua, rằng giáo dục chỉ nên được đề cao về lý thuyết, truyền tụng thật rôm rả trong các hội nghị để thầy trò đỡ tủi, còn thực tại thì nên để sau cuối bởi giáo dục không làm ra gạo, sắt thép, máy bay, tên lửa…?

Giả dụ nền giáo dục Việt Nam được tôn trọng đúng mức, xứng đáng với câu “giáo dục là quốc sách bậc nhất” thì không bao giờ có chuyện chấp thuận tập huấn lực lượng giáo viên từ những đối tượng“chuột chạy cùng sào”, không bao giờ có chuyện tổ chức công quyền thành phố cho người đập phá trụ sở Bộ Giáo dục vào cuối những năm 80 thế kỷ trước.

Năm 2013, Trung ương ban hành một Nghị quyết (Nghị quyết số 29-NQ/TW - 4/11/2013) về thay đổi căn bản, hoàn toản giáo dục huấn luyện.

Vậy nhưng dù Lên tiếng tổng quan công bố đầu năm 2016, nghĩa là nhì năm sau, những khó khăn nổi cộm trong lên tiếng lại chẳng phải có bóng vía của giáo dục.

Nền Giáo dục vn bậc phổ biến lúc thì “thực nghiệm”, lúc thì VNEN, lúc “nói không với thụ động và bệnh thành tích”, lúc “ngồi nhầm lớp”, con nít đi học lúc thì “tấn công hội đồng bạn học”, lúc  “thích là đốt”…

Với trạng thái ấy lấy gì bảo đảm vietnam sẽ có một lớp người đủ năng lực và hành vi chấp hành 6 nhóm yếu tố mà các chuyên gia ngân hàng, kinh tế hay quản lý đề cập?

Ở bậc Đại học, gần đây, chỉ đạo vài trường ngoài công lập và dư luận phản đối mạnh bạo việc cơ quan, địa phương chỉ tuyển dụng cử nhân, kỹ sư tốt nghiệp các trường công lập, xem đó là quyết định không thích hợp với pháp luật của qui định hiện hành.

Hình như đó có thể điểm danh vài chục trường Đại học công lập gắn với cụm từ “lùm xùm” và không nên quá bất ngờ khi xuất hiện những tên trường thuộc hàng uy tín nhất nhị toàn quốc như Bách Khoa, Kinh Tế, Ngoại Thương…

Thật tình, người viết không quá bất ngờ khi kiến tạo “quy hoạch” tương lai quốc gia, dân tộc, người ta không mấy quan tâm đến giáo dục, điều này vốn là truyền thống “trong khoảng xưa đến nay” dựa theo ý cụm từ đã được sử dụng trong Công bố.

Các văn bản, nghị quyết, luôn bỏ ra cho Giáo dục những lời có cánh, thực tại Giáo dục luôn là lĩnh vực được dành đầu tiên sau An ninh, Quốc phòng, Ngoại giao, Tài chính, v.v… Tóm lại, cấp dành đầu tiên của Giáo dục luôn là cấp “đội sổ” và vì thế “Tổ quốc đội sổ” chỉ là hệ quả tất yếu.

Ưu tiên về kinh tế, thể chế giễu… không sai vì đó là giận dữ dồn nén một thời gian dài nhưng đó là những khó khăn có tính “ăn xổi”, những trắc trở chủ chốt, lâu dài của đất nước là “trồng người” thì cần đến hàng trăm năm và không thể “ăn xổi” - như lời căn dặn của Cụ Đại dương.

Tổ quốc sẽ tiến về đâu, khi chủ trương ăn xổi của chúng ta lại thích hợp, lại được phụ họa bởi vài cao kiến “ăn xổi” của những người vốn chẳng thể nói là thông đạt 100% tính phương pháp người Việt?

Thời Pháp thuộc, đàn thực dân thực thi chính sách “dân ngu dễ trị”, cách mạng bốn tuần 8/1945 xóa bỏ cơ chế thực dân phong kiến nhưng tàn tích của nó thì chưa chắc đã biến mất hoàn toàn, vẫn còn đâu đó quan điểm “dốt thì dễ bảo”, cấp trên dốt không mấy khi có cấp dưới giỏi.

Chỉ huy dốt không mấy khi lựa chọn người tài vào ekip của bản thân.

Giáo sư Ngô Bảo Châu chuyện trò cùng giáo viên, những người làm cho công tác giáo dục (Ảnh: nld.com.vietnam).

Chỉ việc thi tuyển công bình thầy giáo các cấp, nửa thế kỷ vẫn khiến cho chưa tốt, lời hứa “giáo viên sống được bằng lương” chẳng biết đến bao giờ mới thành hiện thực, chỉ một việc huỷ bỏ công ty căn bản các trường Cao đẳng, Đại học chúng ta mất hàng chục năm chưa thể tiến hành.

Chỉ việc ban hành văn bạn dạng quy phạm quy định về giải quyết công dân sử dụng bằng “dởm”, mấy chục năm chúng ta vẫn không dám đưa thành một yếu tố trong luật bởi người dân ít dùng bằng “dởm” mà chủ yếu là cán bộ, đảng viên!

Tại sao không muốn xử lý, sợ giải quyết người dùng bằng “dởm”?

Vì có khi đó lại là thủ trưởng của người có bằng thật - như ông Trưởng ban Doanh nghiệp Thành ủy Vị Thanh, Hậu Giang cách đây không lâu! Và cũng còn một sự thực khác, rằng nếu không cùng phong cách “dởm” thì thật khó để ngồi cùng “mâm” với nhau!

Suy cho cùng, giáo dục không có chỗ trong giấc mơ vn 2035 cũng chẳng có gì phải bi thương vì căn số giáo dục lâu nay vẫn thế.

Vòng nguyệt quế đội trên đầu một số hôm sau là vứt tham gia sọt rác, chỉ có chiếc huy chương đeo dưới cổ là được trân trọng treo trong tủ trưng ở phòng khách hay phòng truyền thống?

Nhưng mà, liệu người Việt có cần phải học hết Trung học Đa dạng rồi mới nghĩ đến chuyện học nghề hay có thể đi khiến cho sớm hơn để thanh toán khó khăn cuộc sống? Và Đại học có phải là bậc thang danh vọng độc nhất dành cho những nhân loại chỉ cần một cuộc sống bình dị?

Giả dụ những bộ óc kiệt xuất không tư vấn được nghi vấn ấy thì có lẽ nào, hãy để các cháu sinh viên tự tìm câu giải đáp theo triết lý “trời sinh voi, trời sinh cỏ”?

Và đời nào, 20 năm nữa, khi nhân tố kiện kinh tế trở thành khá giả, khi gia đình cán bộ, công chức đều có ôsin thì chẳng cần tới giáo dục công cộng, chỉ cần nền “giáo dục ôsin” là đủ vì con trẻ sẽ ăn món ăn kiểu ôsin, nói theo giọng ôsin và thân với ôsin hơn thân với ba má?

Liệu ngành Giáo dục có nên xây đắp riêng một chuyên đề “vn - giấc mơ giáo dục 2035” thay vì mong chờ tham gia ba rường cột của Chính phủ và Nhà băng thế giới?

Xem tại: tin tức nhanh gia lai